Neymiş Bu Turkuaz?

Hepimiz turkuaz rengini biliriz. Hatta birçoğumuz bu rengi görmüşüzdür bile. Fakat bu yeşile çalan açık mavi hakkında ne kadar şey biliyoruz? Ben sizin için bu rengi araştırdım. İşte tüm detaylarıyla turkuaz…

Turkuaz kelimesi Fransız kökenli Türk anlamına gelen “turquoise” kelimesinden türetilmiştir. Bunun sebebi turkuaz mineralinin Avrupa’ya ilk kez Türkiye üzerinden gelmesidir. Bu sebeple Almanlar ‘Türkis’, İspanyollar ‘Türkeza’ ve İngilizler ise ‘Turquoise’ demiştir. Peki Türkler nerede kullanmıştır bu rengi? İlk Türk devletlerinden olan Göktürkler bu rengin yeşil göğü simgelediğine inanmış. Otağın kubbesinin iç kısmını bu renkle kaplamıştır. 9 ila 13. yüzyıllarda ise Karahanlılar tarafından takılarda turkuaz taşı kullanılmıştır. Türkler turkuaz taşını İslamiyet’i kabul ettikten sonra ise çini ve seramikler ile cami, türbe gibi dini yapılarda kullanmıştır. Ayrıca turkuaz rengi Türk kültürü dışında Kızılderili kültüründe de önemli bir yere sahiptir. Kızılderililer, turkuaz taşını gökten düşen taşa benzettikleri için taşın rengi yüzünden kutsallaştırmıştır. Bu taşın şifa verdiğine ve yağmur yağmasına sebep olduğuna inanmıştır.

Turkuazın sanattaki yerine gelirsek Uzak Doğu’dan Tuna’nın derin vadilerine kadar hükmünü yaymış olan Türk Devletleri’nin neredeyse her eserinde turkuaz rengi vardır. Bu iç açıcı renk özellikle Selçuklu Dönemi eserlerinde Anadolu’nun dört tarafını donatan yapılarda sık sık kullanılan vazgeçilmez bir unsurdur.